ਸੰਪਾਦਕੀ

ਬਹੁਤ ਚੇਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ

ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਯਾਨਿ AIR ਨੂੰ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਦਫਤਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ। ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖਲ ਹੇਠ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਆਜ਼ਾਦ ਬਾਡੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਕਦੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖਲ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਅਤੇ ਨਾ ਸਨ। ਪਰ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਗਈ। ਫਿਰ ਆਇਆ ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ। ਫਿਰ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਵ, ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਚੈਨਲ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ। ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਕਾਰਨ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਤੋਂ ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ, ਰਾਤਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀਆ ਸੇਵਾ ਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਉਥੇ ਹੀ ਸਦਾ ਲਈ ਰਾਤਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀਆ ਸੇਵਾ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ਤੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਜਲੰਧਰ ਬੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 702 ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਐਪ ਤੇ ਚਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਏ। ਲਗਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਭਿਆਨਕ ਕਾਲ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਫਿਕਰ ਐ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਸਾਰੇ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਹੀ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਐਪ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਕੇ ਸੁਰਖਰੂ ਹੋ ਜਾਣ। ਫਿਕਰ ਤਾਂ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਆਖਰ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਲੋਕ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬੀਬੀਸੀ ਵਾਂਗ
ਗੱਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਉਰਦੂ ਚੈਨਲ ਦੀ। ਇਹ ਚੈਨਲ ਹੁਣ 1071 ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣੇ, ਯੂ ਪੀ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਚ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਕਿਉਂ ਦੂਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਕੋਟ ਚ ਇਸ ਲਈ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਨਾ ਹੀ ਬਾਕੀ ਉਤਰੀ ਭਾਰਤ ਚ ਕੋਈ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਚ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਲਗਾਉਣਾ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਕਿਉਂਕੀ ਉਰਦੂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਨਾ ਕੋਈ ਗੁਜਰਾਤ ਚ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਸਿੰਧ ਚ। ਜੇ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਬਤ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਗੋ ਸਰੋਤੇ ਤੇ ਹੱਸ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਰੇਡੀਓ ਕੌਣ ਸੁਣਦਾ ਹੈ! ਐਪ ਤੇ ਨੈਟ ਨਾਲ ਸੁਣੋ। ਐਪ ਤੇ ਸੁਣਨ ਲਈ ਇਕ ਆਮ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਖਾਸੀ ਮੋਟੀ ਰਕਮ ਲਗਾਉਣੀ ਪੈਣੀ ਹੈ ਤੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਲੱਗ।
ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਐਪ ਜਾਂ ਡੀ ਟੀ ਐਚ ਤੇ ਆ ਰਹੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਦੀ। ਸਵੇਰ, ਦੁਪਹਿਰ, ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਟੋਟਿਆਂ ਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ ਵਾਂਗ 24 ਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਚਲੋਂ ਜੋ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਵੇਰੇ ਸੂਰਜ ਕੇ ਸਾਥ ਸਾਥ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੀ ਅੰਗਰੇਜੀ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹੀ ਰਿਪੀਟ ਉਰਦੂ ਨਾਟਕ, ਦਿੱਲੀ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਮਨੀ ਮੰਤਰਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਹਿੰਦੀ ਸਪਾਂਸਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ। ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਇਹ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਤਰਾਂ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਪਰ ਅਫਸੋਸ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਕੋਲ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡ ਨਹੀਂ। ਫੰਡ ਕਿਸ ਨੇ ਦੇਣੇ ਹਨ ਇਹ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਚ ਗੈਰ ਉਰਦੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਗੀਤ। ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਿਨਾਰੇ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰੋਤਿਆਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ ਚ ਵੀ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਨਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਹਿੰਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਅੰਤ ਚ ਉਰਦੂ ਖਬਰਾਂ ਬਸ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਟਿਕੀ ਗਰਮ ਦੁਪਹਿਰ ਚ ਡੇਕ ਹੇਠ ਬਹਿ ਕੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਸੁਣਦੇ ਸੀ। ਇਕ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਜੇ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨਹੀਂ ਚਲਦੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਬਾਬੂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ। ਸ਼ੁਰੂ ਚ ਖਬਰਾਂ ਲੈ ਕੇ। ਫਿਰ ਘਸੇ ਪਿਟੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੀ ਵਾਲੇ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਜੋ ਕਦੇ ਕਦੇ ਰੇਡੀਓ ਫੀਚਰ ਜਾਂ ਨਾਟਕ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਰਾਤ ਦਾ ਈਮੇਲ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਤਾਮਿਲ ਏ ਅਰਸ਼ਾਦ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਾਵੇਂ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤਾ ਸਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੇ ਇਕ ਰੇਡੀਓ ਚੈਨਲ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਜਿਊਂਦਾ ਰਹਿ ਪਾਵੇਗਾ । ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਸਹੀ ਨਹੀ ਰਹੀ। ਜੋ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡੀ ਟੀ ਐਚ
ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ 18+ ਘੰਟੇ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਉਡਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਤੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਚੈਨਲ ਕਿਧਰੇ ਬੰਦ ਹੀ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਬੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਰੇਡੀਓ ਨੂੰ ਐਨਾਲਾਗ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਤੋਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਹਲੀ ਹੈ। ਐਫ ਐਮ ਚੈਨਲ 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੀ ਜਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਨਾਂ ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਤੇ ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਬੈਂਡ ਸਿਗਨਲ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਉੜੀਸਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਲੋਕ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅਸਲ ਹੋ ਹੀ ਗਏ ਹਨ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ। ਅਜਿਹੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਚ ਹਾਲੇ ਤਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ਰੇਂਜ ਹੀ ਸਹੀਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਾਈ। ਉਨਾ ਮੋਬਾਇਲ ਤੇ ਐਪ ਕਿਥੋਂ ਚਲਾਉਣੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਚ ਰੇਡੀਓ, ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਵਰਗੇ ਚੈਨਲ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਬੈਂਡ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਮਿਆਰੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਥ ਸਰਕਾਰ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ। ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪੁਰਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ

ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
7508698066

ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਅੱਜ

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਕਤਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਢਾਡੀ ਕਲਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਸੰਵਾਰਨ-ਸ਼ਿੰਗਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਗ-ਪੁਰਸ਼ ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਮੁਹਤਾਜ ਨਹੀਂ । ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਜਾਣ ਦੇ ਢਾਈ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਿੱਥੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਫਾਂ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਹਲਕਿਆਂ ਅੰਦਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਸਤਕਾਰ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਆਮ ਪਾਠਕ ਵਰਗ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਨੌਂਵੀਂ-ਦਸਵੀਂ ਦੌਰਾਨ ਪੜ੍ਹੇ ਨਾਵਲ “ਤੂਤਾਂ ਵਾਲਾ ਖੂਹ” ਤੋਂ ਡਾਢਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਨਣ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅੰਦਰ ਅਕਸਰ ਹੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਉਤਸੁਕਤਾ ਭਾਵੇਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਸਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਜਾਨਣ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰ ਬਾਰੇ । ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ੍ਵੈ-ਜੀਵਨੀ “ਵੇਖੀ ਮਾਣੀ ਦੁਨੀਆਂ” ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ।
ਜਦੋਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਢਾਡੀ ਜੱਥੇ ਨਾਲ਼ ਕਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਜਾਨਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਿਰੰਤਰ ਬਣੀ ਰਹੀ ਪਰ, ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਸਬੱਬ ਨਾ ਬਣਿਆ । ਇਸ ਵਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਕੈਲਗਰੀ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਚ ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਲੱਗੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਸੀ “ਕਾਤਲ ਕੌਣ” । ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਨਾਮ ਪੜਿਆ ਤਾਂ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਤੀ ਮੇਰੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ । ਕਿਤਾਬ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਸੀ ਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸਨ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ ।ਮਨ ਚ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇਗਾ , ਕਾਹਲ਼ੀ ਨਾਲ ਨਾਵਲ ਦੀ ਜਿਲਦ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਪਾਸਾ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਚਿੱਟੇ ਦਾਹੜੇ ਵਾਲੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਬੱਧੀ ਪੱਗ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ । ਤਿੱਖੇ ਨੈਣ ਨਕਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਫੱਬਵੇਂ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਮੈਨੂੰ ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜਾਪਿਆ । ਗੱਲ ਸਾਫ਼ ਸੀ ਕਿ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦਾ ਵੱਡਿਓਂ ਛੋਟਾ ਸਪੁੱਤਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੀ ਹੈ । ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨਿਆਂ ਚੋਂ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਵੀ ਮਿਲ ਗਿਆ ਪਰ , ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ । ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਦਾਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ ਬੀਬੀ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ( ਸੀਤਲ ਸਾਬ੍ਹ ਦੀ ਪੋਤਰੀ ) ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰ ਮਿਲ ਗਿਆ । ਭੈਣ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੋਈ , ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਢਾਡੀ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਤੇ ਪਰਵਾਰ ( ਖਾਸਕਰ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਤਿੰਨਾਂ ਸਪੁੱਤਰਾਂ ਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ) ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ । ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਬੜੀ ਅਪਣੱਤ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਮਿਲਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ । ਕਈ ਦਿਨ ਲੰਘ ਗਏ , ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਭੈਣ ਜੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ , ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ , ਗੱਲ-ਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਤਾਈ ਜੀ ( ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਨੂੰਹ ) ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਸੀ । ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੇ ਰਸਮੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਵਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲੀਆਂ ਤਾਂ ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤਾਇਆ ਜੀ ( ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ) 94 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਕਾਫੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ।ਪਿਤਾ ਜੀ ( ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ) ਵੀ 92 ਸਾਲ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ ਹਨ ਪਰ , ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਮੌਸਮ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ( ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ 90 ਸਾਲ ) ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ਼ਾਵਾਂਗੀ । ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੀਆਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾ ਕੇ ਭੈਣ ਜੀ ਚਲੇ ਗਏ । ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਸੀ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਭੈਣ ਜੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਕਿ ਵੀਰ ਜੀ , “ਪਿਤਾ ਜੀ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ “। ਆਪਾਂ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਅਰੰਭ ਕਰਵਾਉਣਾ । ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਕਰਤਾਰ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ 14 ਅਗਸਤ 1931 ਨੂੰ ਕਾਦੀਵਿੰਡ (ਕਸੂਰ) ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ 17 ਫ਼ਰਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਕੈਲਗਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ । ਸੀਤਲ ਸਾਬ੍ਹ ਦੀ ਕਲਮ ਦਾ ਵਾਰਸ ਬਣ ਕੇ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦੋ ਨਾਵਲ “ ਐਕਟ੍ਰਸ ਦੀ ਮੌਤ “ ਅਤੇ “ ਕਾਤਲ ਕੌਣ “ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਏ ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ “ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ “ , “ਤਾਂਘਾਂ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ”, “ਪਾੜ ਸੁੱਟੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ” ਆਦਿ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ।
ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਉਹ ਤਿੰਨ ਸਪੁੱਤਰਾਂ ( ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ , ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ) ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ( ਕੰਵਰਜੀਤ ਕੌਰ ਤੇ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ) ਦੇ ਵਸਦੇ ਰਸਦੇ ਪਰਵਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਗਏ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਤਮ ਅਰਦਾਸ ਅੱਜ 3 ਮਾਰਚ 2024 ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਕੈਲਗਰੀ ਵਿਖੇ ਹੋਵੇਗੀ । ਆਪ ਦਾ ਦਾਸ ਢਾਡੀ ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ

ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ ਦੀ 25 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਤਸਵੀਰ

ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੋਤ ਲੱਗੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ? ✍ ਗੌਰਵ ਧੀਮਾਨ

ਸਵੇਰ ਦੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਬਿਲਕੁੱਲ ਵੀ ਨਜਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਜਾ ਵੱਸਣਾ ਫਿਰ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲਗਾਉਣਾ। ਇਹ ਗੱਲ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਉਦੋਂ ਦੇਖੀ ਮੈ ਜਦੋਂ ਨਾਲ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲੱਗਾ ਵੇਖਿਆ। ਉਸਦਾ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਗੁਰਪਾਲ ਸੰਧੂ ਸੀ। ਮੈ ਫਿਰ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿੰਘ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਤੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਰਹੇ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਬੜੀ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਹਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ,ਗਿੱਲ,ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਤੇ ਬਰਾੜ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਹਰ ਇੱਕ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਕਿਉਂ ਇੰਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
           ਅਜੋਕਾ ਦੌਰ ਜੋ ਗੁਰੂਆਂ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਲਗੀਧਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਨੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਸਿੰਘ ਸਜਾਏ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਦੌਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਲਗਾ ਕੇ ਸਿੱਖ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਲੱਗਣ ਦਾ ਮਨਸੂਬਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਰੂ ਕੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਸਿੰਘ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਕਹਾਉਣਾ ਲਿਖਿਆ।
            ਅੱਜ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕਿਸ ਰਾਹ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਦਾ ਦੌਰ ਤੇ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਕਲਚਰ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਨਾਮ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਲਚਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਨੂੰ ਸੋਹਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੰਘ ਲਿਖਿਆ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਜੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਸੋਹਣਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੋਤਰ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪੂਰੇ ਨਾਮ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾ ਦਿਖਣਾ ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਹੈ। ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਿਖਾਏ ਨਿਯਮ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ? ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਜਾਏ ਸਿੰਘ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ? ਸਵਾਲ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਹੈ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ?
          ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਚਾਨਣ ਪਾਉਂਦਾ ਨਜਰ ਅਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਹਰਲੀ ਦੁਨੀਆ ਰਹਿ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਧਨ ਦੌਲਤ ਇੱਕਠਾ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਵਾਪਸੀ ਪਰਤਦਾ ਹੈ ਤੇ ਘਰ ਵੱਡਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਘਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸਦੇ ਗੋਤ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ..ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਉਤਰਿਆ ਹਾਂ। ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਸਿੰਘ ਲਗਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੋਤ ਜਾਂ ਜਾਤ ਲਗਾ ਕੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਇੱਕ ਹੈ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸੱਚ ਬਚਨ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਧਰਤੀ ' ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਆਏ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਸਾਜੇ ਨਜਰ ਆਏ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਦਲ ਵੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਣੇ ਗਏ।
            ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਵਜੋਂ ਪਹਿਚਾਣੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਾ ਨਜਰ ਆਇਆ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਦਾ ਜੋ ਵੇਲਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਜਰ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਸਿੱਖ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਰਹੇ। ਜਿਸ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹਰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿਰਫ਼ ਗੋਤਰ ਲਗਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ।
            ਪਹਿਚਾਣ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਗੋਤਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਨਾਲ...ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਇੰਝ ਚੱਲੇਗਾ। ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਸੰਧੂ ਹਾਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਰੁੱਤਬਾ ਸਿੱਧੂ ਗੋਤ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇੰਝ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਹੋ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਸੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੰਘ ਹੋ ਨਾ ਕਿ ਧਰਮੀ ਖਿਲਾਫ਼ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ...! ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫਲਾਣੇ ਦੇ ਕਾਕੇ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਚੰਨ ਚਾੜਤਾ,ਫ਼ਲਾਣੇ ਨੇ ਘਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਲਿਆ... ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹਟਾ ਕੇ ਗੋਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
           ਆਜਾਦੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰ ਯੋਧੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸੂਰਮੇ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਗੋਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗਾ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਂ ਬਦਲਿਆ ਤੇ ਸੋਚ ਬਦਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ। ਇੱਕ ਸਰਦਾਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਘਰ ਰਹਿੰਦੇ ਪਾਠੀ ਜੀ ਨੇ ਆਖਿਆ,' ਹੋਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਠੀਕ ਓ! ' ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਆਖ ਬੁਲਾਇਆ। ਬੜਾ ਮਨ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਿੱਖ ਦਾ ਨਾਮ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਅੱਗੋਂ ਜਵਾਬ ਆਇਆ,' ਜਗਤਾਰ ਸੰਧੂ ਉਰਫ਼ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸੰਧੂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ।'
           ਇਸ ਤੋਂ ਅਸੀ ਹੁਣ ਕੀ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੰਘ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਜਰੀ ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਗੱਲ ਵੇਖਣ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਵੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ੀ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੋਤਰ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਾ ਬਣਾਓ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲੱਗੇ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,' ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਬਰਾੜ ਹਾਂ,ਦੂਜਾ ਬੱਚਾ ਆਖੇ..ਮੈ ਸੁੱਖਪਾਲ ਸਿੱਧੂ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਭ ਕੀ ਹੈ ?
          ਸਾਫ਼ ਸਾਫ਼ ਨਜਰੀ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਸੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਚੱਕਰਵਿਊ ਵਾਂਗ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁੱਲ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਵਧੇਰੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਈਰਖਾ,ਸਵੈ - ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ,ਉੱਚ ਰੁੱਤਬਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਅੱਧਾ ਸਿੱਖ ਬਿਖੜ੍ਹ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਦੇ ਕੌਮੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਥਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਰੂਰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਗੌਰਵ ਧੀਮਾਨ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਜੀਰਕਪੁਰ

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਵਾਲ

ਕਰਨਲ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ (ਡਾ) - ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਿਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋ? ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਿਉਂ?
ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ -ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ)- ਤੁਸੀਂ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਓ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨਾਲ 25 ਸਾਲ ਤੋਂ ਜੁੜਿਆ ਹਾਂ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ )- ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 11 ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਸੀ ਬੀ ਐਸ ਈ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ) - ਤਕਨੀਕੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਨਮਾਲਾ, ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 600 ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇ ਹਨ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ) - ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋਗੇ?
(ਕ ਸ ਗ )- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਾਂਗੇ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਪ੍ਰਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਾਂਗੇ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ)- ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਨਵੀਆਂ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਛੂਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਵੀਡੀਓ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਸੁਣੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਹੋਰ ਵੀ ਜੋਸ਼ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰੋਗੇ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
ਪੇਸ਼ਕਸ : ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਐੱਮ.ਏ.ਲੁਧਿਆਣਾ

“ਬੀਬੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਹੜ੍ਹਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿਂਚ ਮੁਲਾਕਾਤ”

ਬੀਬੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਮੈਂ ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਖੇ ਸ: ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਹੀ ਮੁਲਾਕਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਪਨਾ ਪਣ ਅਤੇ ਸਨੇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਫੋਨ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਹੋ ਰਹੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਕੱਲ ਜਦੋਂ ਮਿਤੀ 27 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਸੰਜੀਦਗੀ ਨਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਫ਼ਿਕਰ ਜਤਾਇਆ। ਉਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਥੇ ਇੰਨਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੋ। ਪਰ ਉਨਾਂ ਇਹ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵੀ ਜਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਾਨ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਹਰ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਚਾਹੇ ਉਹ ਕਿਸਾਨੀ ਮੋਰਚਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਬੇਅਦਬੀਆਂ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਵੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਡੱਟ ਕੇ ਜਨਤਾ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਬਾਕੀ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਿਰਫ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਕੇ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਨਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਨਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਡੱਟ ਕੇ ਖੜਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਨਤਾ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਨਤਾ ਵੱਲੋਂ ਸਹੀ ਲੀਡਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾ ਕਰਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਸਿਰਫ ਧਰਨੇ ਜਾਂ ਮੋਰਚੇ ਲਗਾਉਣ ਜੋਗਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਿੱਖ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੜਾਉ। ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਥ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬਿਅਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮਾਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗੋਰਵਮਈ ਵਿਰਸਾ ਗਵਾ ਬੈਠਾਂਗੇ।

ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਸੌਲਾ ਆਨੇ ਸੱਚੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਨਤਾ ਹਰ ਚੁਣਾਵ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਦੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਬੱਦ ਤੋਂ ਬੱਦਤਰ ਹਾਲ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਲੁੱਕਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਰਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ

ਐਕਟਰ, ਲੇਖਕ, ਐਂਕਰ, ਸੰਪਾਦਕ, ਸੰਸਥਾਪਕ, ਪ੍ਰਧਾਨ- ਪੀਂਘਾਂ ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ +91-9888697078

ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ-ਬੀਬੀ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ

ਮੈਂ 23 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਜਾਵਾਂ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦਾ ਲੰਗਰ ਜਾਂ ਪਰਸ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਛੱਕਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਬਿਮਾਰ ਮਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਘੁੱਟਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਬਿਮਾਰ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿੰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੰਗਤ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਗੂ ਜਾਂ ਹਰ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੰਨਾਂ ਸਭ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸੋਚੋ। ਇੰਨਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵਿਗੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜੁਝਾਰੂ ਯੋਧਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵੀ ਇਸ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਈ ਹੈ।

ਕੱਲ 27 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਹੀ ਲਿਆ, “ਤੁਹਾਡਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਸਿੰਘ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹੈ? ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ?” ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਬੜੀ ਹਲੀਮੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, “ਭੈਣ ਜੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।” ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ। ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਸੀ, “ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹੋ ਸਿਰਫ ਸੇਵਾ ਲਈ?” ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ, “ਦਰਦ ਹੈ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਸਿੰਘ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਣ ਖਾਤਿਰ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁੱਲੇ ਅਸਮਾਨ ਥੱਲੇ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਕਰਕੇ ਬੈਠ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਚੈਨ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡਾ ਇਖਲਾਕੀ ਹੱਕ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਿਏ।”

ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਹਿਜ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੇਕੇ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਈ ਹੈ। ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਬਤੌਰ ਸਹਾਇਕ ਅਕਾਉਟੈਂਟ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪੱਕਾ ਗੁਰੂ ਸਰ ਹੰਡਿਆਇਆ, ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਖੇ ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਵੀ ਕਟਵਾ ਰਹੇ ਹਨ ਸਿਰਫ ਇੰਨਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਖਾਤਿਰ।

ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੱਦੇ, ਕੰਬਲ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਰ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਚਾਹ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਦਾ ਲੰਗਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਚਾਹ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਪਕਾ ਕੇ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਖੁਦ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮਰਥਣ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਸੰਗਤ ਦੂਰੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਉੱਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਧਰੇ ਜਾਣਾ ਨਾ ਪਏ ਉਹ ਇੱਥੇ ਹੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਲੰਗਰ ਛੱਕ ਸਕਣ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸੰਗਤ ਦੇ ਝੂਠੇ ਭਾਂਡੇ ਤੱਕ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਂਝ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਰੱਖ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਚਿਹਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਦਿੱਸ ਰਹੇ ਹਨ? ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਭੁੱਖੇ ਮਰਦਾ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿਣਗੇ? ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇਹ ਕਹੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਲਈ ਫੰਡਿਗ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ? ਪੰਥ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਬਿਆਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸੱਚੀ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮਨ ਫਿਰ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ

ਆਉ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ ✍️ ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕਰਪੂਰੀ ਠਾਕੁਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਵ ਉੱਚ ਸਨਮਾਨ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਸਨਮਾਨ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗੇ ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਦੋ ਹੋਈ -ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵ ਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ ਰਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਜੀ ਦੁਆਰਾ 1954 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1954 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਗੋਪਾਲਚਾਰੀਆ,ਡਾ ਸਰਵ ਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਵੀ ਰਮਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ 1966 ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਬਣਤਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ -ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦਾ ਮੈਡਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸੂਰਜ਼ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਸੱਤਿਆਮੇਵ ਜਯਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਡਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਕਦ ਰਾਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ।

ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਲਾ,ਸੰਗੀਤ, ਖੇਡਾਂ, ਵਿਗਿਆਨ,ਸਾਹਿਤ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨ ਯੋਗ ਅਤੇ ਅਤੇ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ।

ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ, ਨੈਲਸਨ ਮੰਡੇਲਾ ਅਤੇ ਅਬਦੁਲ ਗ਼ੁਫਾਰ ਖਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।

ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

7087367969

ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ✍ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਧੰਜੂ

ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ

ਮਾਝੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪਰਾਪਤ ਹੈ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੰਥ ਤੇ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸਹਿਤ ਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ ਅੱਜ ਕੱਲ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਏਸੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਸਮਰਪਿਤ ਗੁਰਵੇਲ ਸਿੰਘ ਕੋਹਾਲਵੀ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਬਣਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਭਰ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਜੇ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਦੇ ਕਾਰਜ਼ਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਉਤਮ ਦਰਜ਼ੇ ਦੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰੇਕ ਦੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਜ਼ ਉਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਸੱਚਾ ਇਸ਼ਕ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਸਾਹਿਤਕ ਹੱਸਤੀ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰੀਏ ਸ਼ਾਇਦ ਪੂਰੀ ਗਿਣਤੀ ਮੈਂ ਨਾਂ ਕਰ ਸਕਾਂ। ਜੇ ਮੋਟੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਗਤੀ ਵਿਦੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇੱਕ ਰਜ਼ਿਸਟਰ ਸਭਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਔਹਦੇ ਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣਾ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਫੇਸਬੁਕ ਪੇਜ਼ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਵਟਸਐਪ ਗਰੁੱਪ ਨਿਰੰਤਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਹੇਠ ਸਾਹਿਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਜੀ ਮੰਚ ਤੋਂ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਪੱਤਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਚਿੰਨਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤਕ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਬਣਕੇ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਇਸ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਸਿ ਵੱਲੋ ਆਨਲਾਈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਚ ਕਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਵੀਆ ਰਚਨਾਵਾਂ ਛਪਵਾ ਕੇ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰ ਉਚਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੋ ਇਹ ਸੇਵਾਂਵਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਹਰ ਹਫਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹਨਾ ਦੀ ਸਰਪਰੱਸਤੀ ਹੇਠਾਂ ਵਧੀਆਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਾਂਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਜੁਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਕਰਵਾਉਣੇ ਬਹੁਤ ਸਲਾਘਾਯੋਘ ਕਦਮ ਹਨ ਜੋ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋ ਬਹੁਤ ਸਲਾਹੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਅਰਪਨ ਕਰਨਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਹੈ।
ਸਾਹਿਤਕ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਗੁਰਵੇਲ ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲਵੀ ਇੱਕ ਸੂਫੀ ਸ਼ਾਇਰ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਆੳ ਇਸ ਕਲਮ ਦੇ ਸੂਫੀ ਰੰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਆਂ। ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚਲੀ ਬਿਰਹਾ,ਸੂਫੀ ਰੰਗਤ ਉਸਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦੇਦੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਕਲਮ ਜਦੋ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਦਾਂ, ਗਮਾਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇਂ ਸਾਗਰ ਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੜਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਲਮ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਗਮਾਂ ਦਰਦਾਂ ਪੀੜਾਂ ਚ ਸਮੋਏ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਨ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹੋਵਣ। ਇਹ ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਉਚੀ ਤੇ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਆਪਣੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਵਾਲੀ ਰੰਗਤ ਦੇ ਕੇ ਇਸ਼ਕ ਮਜ਼ਾਜੀ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸੁੱਚੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਵਾਂਗ ਸ਼ਬਦਾ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵੇ ਥਾਂ ਤੇ ਚਿਣਨ ਤੇ ਚੁਨਣ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪੑਤੱਖ ਨੂੰ ਪੑਮਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀਂ ਇਹ ਸਭ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਫ਼ੇਸਬੁਕ ਪੇਜ਼ ਤੇ ਗਰੁੱਪਾ ਚ ਪਈਆਂ ਕਵਿਤਾਂਵਾਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾ ਚੋਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਜ਼ੋਬਨ ਰੁੱਤ ਵੇਲੇ ਦੋ ਜਵਾਨ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਗੜੁੱਚ ਹੋਈ ਅਵਸਥਾ ਚ ਇਕ ਦਮ ਵਿਛੜ ਜਾਣਾ, ਪੀੜਾਂ ,ਦਰਦ, ਗਮ ,ਹਉਕੇ ਵਸਲ ,ਹਿਜ਼ਰ ਸਹਿੰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਬਖੂਬੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚੋ ਸੂਫੀ਼ ਸ਼ੈਲੀ ਪਰਤੱਖ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੀਂ ਹੈ। ਆੳ ਇਸ ਕਲਮ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸੂਫ਼ੀ ਰੰਗਤ ਵਾਲੀਆਂ ਰਚਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੰਨਗੀਆਂ ਤੇ ਝਾਤ ਪਾਉਦੇਂ ਆਂ।

ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਸੁਨੇਹੜਾ
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ,ਕੋਈ ਹੀਰ ਨੂੰ ਸੁਣਾਓ,
ਸਾਡਾ ਯੋਗ 'ਚ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਧਿਆਨ।।
ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਚੜੵੀ ਲੋਰ,ਇਸ਼ਕ ਮਿਜਾਜ਼ੀ ਵਾਲੀ,
ਨੀ ਦੇਵੇ ਗੋਰਖ਼ ਹਕੀਕੀ ਦਾ ਗਿਆਨ।।
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ..
ਤਨ ਏ ਰਾਖ਼ ਮੇਰੇ,ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਸਾਥ ਮੇਰੇ,
ਕੀ-ਕੀ ਦੱਸਾਂ ਖੋਲ੍ਹ,ਕਿੰਨੇ ਪੁੰਨ-ਪਾਪ ਮੇਰੇ।
ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ, ਹੋਣਗੇ ਸਰਾਪ ਮੇਰੇ,
ਜੋ ਆਕੇ ਬਹਿ ਗਏ ਨੇ,ਬਣ ਮਹਿਮਾਨ।।
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ.....
ਭੁੱਲਦਾ ਨਾ ਬੇਲਾ,ਤੇਰੀ ਮਿੱਠੀ ਚੂਰੀ ਹੀਰੇ,
ਚੌਧਰੀ ਹਜ਼ਾਰੇ ਦਾ ਮੈਂ,ਕਰਾਂ ਮਜ਼ੂਰੀ ਹੀਰੇ।
ਮੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਵਿੱਚ,ਤੇਰੀ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਹੀਰੇ,
ਪਏ ਡਾਹਢਾ ਕਰਦੇ ਨੇ,ਜ਼ਿਹਨ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ।।
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ...
ਖੇੜੇ ਨਾਂ ਸੰਯੋਗ ਤੇਰਾ,ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਵਿਯੋਗ ਤੇਰਾ,
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਖੇੜਾ,ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸੋਗ ਮੇਰਾ।
ਮੇਰੀ ਮੌਤ ਨਾ ਮੁੱਕੂ,ਹਿਜ਼ਰ ਦਾ ਰੋਗ ਮੇਰਾ,
ਹੀਰੇ ਮੈਂ ਜਿੰਦ ਕਰਨੀ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ।।
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ....
ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਿਲਾਵੋਂ ਸਾਨੂੰ ਹੀਰ, ਜਤੀ ਜੀ?
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੱਢ ਲਓ, ਜੋਗੀ ਦੀ ਜਾਨ।।
ਦਾਗ਼ ਲੱਗ ਜਾਣਾ ਤੇਰੇ ਯੋਗ ਵੇ ਗੋਰਖਾ,
ਜੇ ਮੈਂ ਦੇ ਤੇ "ਗੁਰੂ" ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਬਿਆਨ।।
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ...
ਗੁਰਵੇਲ ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ

ਕਵੀਂ ਨੇ ਇਸ ਰਚਨਾਂ ਚ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਮਜ਼ਾਜੀ ਦੀ ਸੋਹਣੀ ਗੱਲ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰੂਹ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਦੀ ਰੂਹ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬਿਰਹਾਂ ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਸੰਤਾਂਪ ਚਲਦੀ ਹੈ।

ਜ਼ਿਆਰਤ(ਤੀਰਥ)
ਅਸਾਂ ਯਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਰੱਬ ਹਰਦਮ,
ਝੁਕ ਝੁਕ ਕੇ ਇਬਾਦਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਨਾ ਕਾਬੇ ਗਏ ਅਤੇ ਨਾ ਮੱਕੇ ਗਏ,
ਰਾਂਝਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਰਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਬੰਨ ਘੁੰਗਰੂ ਨੱਚੇ ਦਰ ਮਾਹੀ ਦੇ,
ਬਣ ਕੰਜਰੀ ਮੁਜਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਡਾ ਯਾਰ ਨਾ ਕਿਧਰੇ ਰੁੱਸ ਜਾਵੇ,
ਕਦਮਾਂ ਤੇ ਸਿਰ ਵੀ ਧਰਦੇ ਰਹੇ।

ਸਾਡੇ ਸਬਰ ਸਿਦਕ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਲਈ,
ਉਹ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਪੈਮਾਨੇ ਘੜਦੇ ਰਹੇ।
ਅਸੀਂ ਕਾਂਸੇ ਭਰ- ਭਰ ਪੀਂਦੇ ਰਹੇ,
ਤੇ ਉਹ ਹਿਜਰ ਪਿਆਲੇ ਭਰਦੇ ਰਹੇ।

ਅਸੀਂ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ ਮੰਨਦੇ ਗਏ,
ਉਹ ਦੋਸ਼ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਮੜਦੇ ਰਹੇ।
ਉਹ ਹਰ ਬਾਜ਼ੀ ਸਾਥੋਂ ਜਿੱਤਦੇ ਗਏ,
ਅਸੀਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਵੀ ਹਰਦੇ ਰਹੇ।

ਉਹ ਗੈਰਾਂ ਸੰਗ ਪੀਘਾਂ ਝੂਟਦੇ ਰਹੇ,
ਅਸੀਂ ਦਿਲ ਪੱਥਰ ਕਰ ਜਰਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਨੂੰ ਗੈਰਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਮਾਰਿਆ ਨਾ,
ਉਹਦੇ ਫੁੱਲ ਮਾਰਿਆ ਵੀ ਮਰਦੇ ਰਹੇ।

ਅਸੀਂ ਚੰਨ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦਾ ਤੱਕਣ ਲਈ,
ਫੜ ਛਾਨਣੀ ਛੱਤ ਤੇ ਖੜਦੇ ਰਹੇ।
"ਗੁਰੂ" ਚੰਨ ਕਿਥੇ ਸਾਡਾ ਹੋਣਾ ਸੀ,
ਐਵੇਂ ਉਛਲ ਉਛਲ ਕੇ ਫੜਦੇ ਰਹੇ।

ਉਹਦੇ ਮੂੰਹੋ ਨਿਕਲੇ ਹਰਫ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ,
ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਆਇਤਾਂ ਦੇ ਪੜਦੇ ਰਹੇ।
ਅਸੀਂ ਰੱਬ ਵੱਲੋਂ ਕਾਫ਼ਿਰ ਹੋ ਗਏ,
ਕਿਓ ਜੋ ਬੁੱਤ ਪ੍ਰਸਤੀ ਜੂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਨਾ ਹੀਰ ਮਿਲੀ ਨਾ ਰੱਬ ਮਿਲਿਆ,
ਨਾ ਘਾਟ ਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਨਾ ਘਰ ਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਡਾ ਯਾਰ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਰੁੱਸ ਗਿਆ,
ਤੇ ਅਸੀਂ ਨਾ ਮੌਲਾ ਦੇ ਦਰ ਦੇ ਰਹੇ।

ਰੂਹ ਵਾਂਗ ਪਪੀਹੇ ਵਿਲਕ ਉਠੀ,
ਅਸੀਂ ਦਰਸ ਪਿਆਸੇ ਮਰਦੇ ਰਹੇ।
ਉਹ ਜਦ ਆਏ ਸਾਡੀ ਮਈਅਤ ਤੇ,
"ਗੁਰੂ" ਤਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਪਰਦੇ ਰਹੇ।
ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ

ਲੇਖਕ ਨੇਂ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਚ ਪਿਆਰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਔਖੇ ਬੁਲੇਸ਼ਾਹ ਵਾਂਗੂੰ ਯਾਰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਪਾ ਪੈਰੀ ਝਾਂਜ਼ਰ ਨੱਚਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ,
ਇੱਕ ਚੰਨ ਵਰਗੀ ਸਹਿਜ਼ਾਦੀ ਦੇ।
ਅਸੀਂ ਮਹਿਕ ਫ਼ੈਲਾਉਣੀ ਪਿਆਰਾਂ ਦੀ,
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਤੇ।

ਉਦਾਂ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਏ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ,
ਪਰ ਉੱਤਮ ਭਾਸ਼ਾ ਪਿਆਰ ਦੀ ਏ।
ਜਿੱਦਾਂ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ ਕੋਇਲ ਦੀ,
ਤਪਦੇ ਹੋਏ ਸੀਨੇ ਠਾਰਦੀ ਏ।
ਕਾਂ ਤੇ ਕੋਇਲ ਨੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ,
ਪਰ ਗੱਲ ਯਾਰਾ ਕਿਰਦਾਰ ਦੀ ਏ।
ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਕਾਵਾਂਰੌਲੀ ਦਾ,
ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਰਾਗ ਮਲਹਾਰ ਦੀ ਏ।
ਦੋ ਕੌੜੇ ਬੋਲ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਦੇ,
ਮੁੱਢ ਬੰਨ ਦੇਂਦੇ ਬਰਬਾਦੀ ਦੇ।
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ••••••
ਇਹ ਬੋਲੀ ਪੀਰਾ ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ,
ਬੁੱਲੇ,ਹਾਸ਼ਿਮ,ਵਾਰਿਸ ਤੇ ਮੀਰਾਂ ਦੀ।
ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸੰਤਾਂ ਤੇ ਨਾਥਾਂ ਦੀ,
ਸੋਹਣੀ,ਸਾਹਿਬਾਂ,ਸੱਸੀ ਅਤੇ ਹੀਰਾਂ ਦੀ।
ਬੋਲੀ ਲਹਿੰਦੇ ਤੇ ਚੜਦੇ ਦੀ,
ਪੰਜ ਆਬਾਂ ਦੀ ਪੰਜ ਨੀਰਾਂ ਦੀ।
ਇਹ ਬੋਲੀ ਹੈ ਬੋਲੀ ਰੂਹਾਂ ਦੀ,
ਇਹ ਬੋਲੀ ਨਹੀਂ ਸਰੀਰਾਂ ਦੀ।
ਮਾਂ ਬੋਲੀ ,ਮਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹੋ ਬੋਲੀ,
ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਨਹੀ,ਲਿਖਤ ਕਿਤਾਬੀ ਦੇ।।
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ••••
ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ,
ਪਰ ਇੱਜਤਾਂ ਤੇ ਹਮਲੇ ਨਹੀਂ ਜਰਦੇ।
ਸਾਨੂੰ ਮਾਰ ਗਏ ਨੇ ਭੇਤੀ ਘਰਦੇ,
ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਮਾਰਿਆਂ ਨਹੀ ਮਰਦੇ।
ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਮਾਰ ਦੇਈਏ ਦੁਸ਼ਮਣ,
ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਲੰਡਨ ਜਾ ਵੜਦੇ।
ਕਰ ਡੋਰੇ ਨੈਣ ਗੁਲਾਬੀ ਜਿਹੇ।
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ•••••
ਉਜ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੋ,
ਪਰ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਰਜਵਾ ਪਿਆਰ ਦਿਓ।
ਥੋੜਾ ਚੜਿਆਂ ਕਰਜ ਉਤਾਰ ਦਿਓ।।
ਫਿਰ ਮਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜੁਲਫ਼ ਵੀ ਸਵਾਰ ਦਿਓ।
ਸਿੱਖੋ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਦੀ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ,
ਤੁਸੀ ਜਾਏ ਮਾਤਾ ਮਾਂਝੀ ਦੇ।
ਭਾਵੇਂ ਤੈਰੋ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਰ ਵਿੱਚ,
ਪਰ ਰੱਖਿਓ ਪੰਖ ਮੁਰਗਾਬੀ ਦੇ।
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ।

ਇਸ ਕਲਮ ਵੱਲੋ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਸ ਬਣ ਪੰਜ਼ਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆ ਖੂਸੂਰਤ ਸ਼ਬਦ ਕਵਿਤਾ ਚ ਪਰੋਏ ਗਏ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲਵੀ ਜੀ ਦੀ ਕਲਮ ਨੇਂ
ਸਮੇਂ ਦੇ ਚਲ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਜ਼ਲਾ ਲੇਖਾ ਚ ਲਿਖ ਕੇ ਕਲਮ ਦੀ ਚੋਟ ਨਾਲ ਸੱਚ ਲਿਖਣ ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਭਾਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਦੋ ਕੀ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਇਹ ਗੁਣ ਵੀ ਇਸ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈਅਬੱਧ ਕਰਨ ਤੇ ਤਰੰਨਮ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦਾ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸ਼ੌਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਗੁਰੂ ਕੀ ਨਗਰੀ ਅੰਮਿ੍ਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਇਸ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਐਮ.ਏ ,ਬੀ.ਐਡ ਦੀ ਪੜਾਈ ਕਰਕੇ ਸਿਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈਡਮਾਸਟਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਂਵਾ ਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ (ਰਜਿ) ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਹਫ਼ਤਾ ਵਾਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅੱਠ ਸਾਝੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗੑਹਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।ਇਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਵਿੱਚ ਪੁਸਤਕ "ਇਸ਼ਕ ਮਿਜ਼ਾਜੀ ਤੋਂ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਵੱਲ " ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਅਸੀ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜ਼ਾਬੀ ਦੇ ਛਪ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹਨਾ ਦੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਜ਼ਲਾ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪਦੀਆਂ ਦੇਖੀਆ ਗਈਆ ਹਨ। ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਨਾਮ ਦਾ ਫ਼ੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਰੇਖ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਨਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਛਪ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੋਹਾਲਵੀ ਸਾਹਿਬ ਮੌਡਲਿੰਗ ਤੇ ਐਕਟਿੰਗ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਈ ਸ਼ਾਰਟ ਮੂਵੀ ਤੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਸਾਹਿਬ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਤਪਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਦੀਆਂ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦਾਂ ਹਾਂ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਧੰਜੂ।
ਪਟਿਆਲਾ।

ਅੱਜ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ✍ ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਭ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਹ ਛੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਤਾਂ ਤਿਆਗਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ। ਬਾਕੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜੀ ਰਹੇ ਹੋ ,ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦੇ ਰਹੋ। ਨਵੇਂ ਅਨੁਭਵ ਹੋਣਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਨੁਭਵ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਵਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਜੀਓ। ਅਨੁਭਵ ਜੋ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸੋ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਬਦਲੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਇੱਕ ਠੋਕਰ ਬਿਹਤਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਵੀ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਗ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਰਹੋ। ਹੱਸਦੇ ਵਸਦੇ ਰਹੋ ਆਬਾਦ ਰਹੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ।

ਦੁਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਸਹਿਜ ਸੁਖਦ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਪੂਰ ਹੋਵੇ ਜੀ।

ਸ਼ੁੱਭ ਸਵੇਰ

ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

ਸ਼ੁੱਭ ਸਵੇਰ ✍ ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

ਤੁਸੀਂ ਬੁਰੇ ਵਕ਼ਤ ਨੂੰ ਹੰਢਾ ਰਹੇ ਹੋ ਜਾਂ ਬੁਰੇ ਵਕਤ ਨੂੰ ਲੰਘਾ ਰਹੇ ਓ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਵੈ ਮਾਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਪ੍ਰਬਲ ਹੈ, ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ, ਸਹਿਜਤਾ, ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਇਹ ਉਮੀਦ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਬੁਰੇ ਵਕਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗਾ ਵੀ ਆਏਗਾ ਤਾਂ ਬੁਰਾ ਵਕਤ ਲੰਘਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ। ਬੁਰਾ ਵਕ਼ਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੀਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੁਹਾਡਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਡੋਲ ਗਿਆ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਸਹਿਜਤਾ,ਸਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ
ਤੇ ਬੁਰਾ ਵਕਤ ਬੀਤਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਾ ਮਾਤਰ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰੇ ਵਕ਼ਤ ਨੂੰ ਸੰਤਾਪ ਵਾਂਗ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਓ।ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਦੀ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹੋ।ਇਸ ਲਈ ਉਮੀਦ ਤੇ ਸਹਿਜਤਾ ਕਦੇ ਨਾ ਗੁਆਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗਾ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਹਰ ਸਵੇਰ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।ਪਰ ਕਰ ਦਿਨ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ। ਹੱਸਦੇ ਵਸਦੇ ਰਹੋ,ਆਬਾਦ ਰਹੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ।

ਸ਼ੁੱਭ ਸਵੇਰ ✍ ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

-ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

ਨੌਜਵਾਨ ,ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਤੇ ਬਚਾਅ

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਰਾਜਮਾਰਗ ਦੁਆਰਾ ਤਾਜ਼ਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਰੋੜ ਐਕਸੀਡੈਂਟਸ ਇਨ ਇੰਡੀਆ -2022 ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਨਾਲੋਂ 2022 ਦੇ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ 11.9 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਹ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਧੇਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ, ਆਉ ਇਹਨਾਂ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਪਰਵਾਹੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ।ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਦੋ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਜ਼ੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨੂੰ ਉਜ਼ਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਾਰਚੂਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਸੁਖਮਨਦੀਪ ਦੀ ਟਰੈਕਰ ਨਾਲ ਸਟੰਟ ਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ।ਦੂਜੀ ਘਟਨਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਰੇਲਵੇ ਫਾਟਕ ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਦੋ ਸਕਿਉਰਟੀ ਗਾਰਡ ਇੰਜਣ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਤੇ ਟਹਿਲ ਰਹੇ ਸਨ,ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਈਅਰਫ਼ੋਨ ਲੱਗੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੰਜਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ।ਇਹ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜ਼ੋ ਸਾਡੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹਨਾਂ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਕਾਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ - ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਜਿਥੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਉਥੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੋਲਿਆਂ ਕਰਕੇ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਤੇ ਆਪ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।ਦੱਸੀ ਗਈ ਸਪੀਡ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਲਾਉਣਾ, ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਵਾਹਨ ਢੋਹਨ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਓਵਰਲੋਡਿੰਗ, ਗ਼ਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਕੀਤੀ ਓਵਰਟੇਕਿਗ ਸਾਡੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਨਸ਼ਾ ਤੇ ਡਰਾਇਵਰੀ - ਨਸ਼ਾ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ ਨਸ਼ੇ ਅਤੇ ਡਰਾਇਵਰੀ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮੇਲ ਨਹੀਂ। ਨਸ਼ੇ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸੰਭਾਲ਼ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਆਪਣਾ ਵਾਹਨ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲੇਗਾ।ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਜੋਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਹੋਸ਼ ਦਾ ਵੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਲਾਇਸੰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ - ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਜਾਂ ਸਕੂਟਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ,ਇਹ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੈਕਟਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਪੈਰ ਤਾਂ ਵਾਹਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਫ਼ਿਰ ਵੀ ਉਹ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦਾ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਤੈਅ ਹੈ।ਵਾਹਨ ਚਾਲਕ ਦਾ ਵਾਹਨ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਵਾਹਨ ਚਾਲਕ ਕੋਲ ਸਬੰਧਤ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਪੂਰਾ ਤਜ਼ੁਰਬਾ ਜਾ ਯੋਗਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧੂਰਾ ਗਿਆਨ,ਗਿਆਨ ਨਾ ਹੋਣ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸੰਗੀਤ , ਮੋਬਾਇਲ ਅਤੇ ਈਅਰਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ - ਸੜਕ ਤੇ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।ਗੀਤ ਵਿਚ ਮਸਤ ਚਾਲਕ ਨੂੰ ਪਿੱਛੋਂ ਆ ਰਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਚਲਦੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੋਨ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਮੋਬਾਇਲ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਭਿਆਨਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸਾ ਨੂੰ ਬੁਲਾਵਾ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਈਅਰਫ਼ੋਨ ਜਿਥੇ ਕੰਨਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਥੇ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਹਨਾਂ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕੁਝ ਨੁਕਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।

1.ਮਾ ਬਾਪ ਦਾ ਇਹ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹਨਾਂ ਸਮਾਂ ਬੱਚਾ ਬਾਲਗ ਨਾ ਹੋਵੇ,ਉਸ ਕੋਲ ਕਾਰ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਲਾਇਸੰਸ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਸਕਦੀ ਹੈ।

2.ਸੜਕ ਤੇ ਤੁਰਨ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਸੜਕ ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਚਿੰਨ ਸਾਨੂੰ ਚੁਕੰਨੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕਰਨਾ ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।

3.ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਜੋਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਸ਼ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਸ਼ਾ ਕਰਕੇ ਵਾਹਨ ਨਾ ਚਲਾਉ।

4਼ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਓਵਰਲੋਡਿੰਗ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ,ਸਾਡਾ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਲਾਲਚ ਸਾਨੂੰ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਓਵਰਲੋਡਿੰਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।

5.ਈਅਰਫੋਨ ਜਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ -ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਈਅਰਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।ਸੜਕ ਤੇ ਚਲਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਡਰਾਇਵਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਜਾਂ ਈਅਰਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।

ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਹਾਂ ਪਰੰਤੂ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਅਸੀਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਹਾਂ,ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।ਬਚਾਉ ਵਿੱਚ ਬਚਾਉ ਹੈ।

ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿੰਡ ਕਾਲਝਰਾਣੀ

ਡਾਕਖਾਨਾ ਚੱਕ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ

ਤਹਿ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ-ਬਠਿੰਡਾ

7087367969

ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ

ਏਡਜ਼ (AIDS) ਜਿਸਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਇਕੁਅਰਡ ਇਮਿਉਨੋ ਡੈਂਫੀਸਿਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਹੈ।ਇਹ ਹਿਊਮਨ ਇਮਿਉਨੋ ਵਾਇਰਸ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਿਰਦਰਦ, ਵਜ਼ਨ ਦਾ ਘਟਨਾ,ਲਿੰਫਾ ਗ੍ਰੰਥੀ ਦੀ ਸੋਜ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਘਟਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਏਡਜ਼ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਬਾਂਦਰਾ ਵਿਚ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਦੇ ਫ਼ੈਲਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਏਡਜ਼ ਤੋਂ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਣਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ, ਕਿਸੇ ਏਡਜ਼ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਖ਼ੂਨ ਲੈਣ, ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੂਈ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮਾਜ਼ ਵਿਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਏਡਜ਼ ਕਦੇ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਨਾਲ, ਇਕੱਠ ਖੇਡਣ ਨਾਲ, ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦਾ। ਏਡਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਡਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਨਿਗਾ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੋਸ਼ੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੇ ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਤੇ ਦਾਗ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਏਡਜ਼ ਨਾਲ ਪੀੜ੍ਹਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਲੋੜ੍ਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪਕੜ ਵਿਚ ਲਿਆ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ।ਕਰੋਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹਾਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਵੈਕਸੀਨ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਏਡਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਦਵਾਈ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਵੇਗੀ।ਸਾਡੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਖੋਜ਼ ਲਈ ਦਿਨ ਰਾਤ ਇੱਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਦੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਏਡਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਤੋਂ ਪੱਲਾ ਛੁਡਾ ਲਈਏ।ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਇਹ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਰਲ ਕੇ ਪ੍ਰਣ ਕਰੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ,ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਸਕੇ ਸਬੰਧੀਆਂ ਅਤੇ ਆਢ ਗੁਆਂਢ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹਰ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਏਡਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਜ਼ੋ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਏਡਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜ੍ਹਤ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਏਡਜ਼ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿੰਡ ਕਾਲਝਰਾਣੀ

ਡਾਕਖਾਨਾ ਚੱਕ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ

ਤਹਿ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ-ਬਠਿੰਡਾ

7087367969

ਸੂਫ਼ੀ ਤੇ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ਼ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ ਧਾਰਾ ਨਾਲ਼ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਵੀ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਵੀ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਮੱਧਕਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਸੁਨਿਹਰਾ ਦੌਰ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ, ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ, ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਤੇ ਬੀਰ ਕਾਵਿ ਧਾਰਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਧਿਆ ਫੁਲਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਹਾਸ਼ਮ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਵੀ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਤੇ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਮਿਲ਼ੀ। ਹਾਸ਼ਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਸੱਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਹਾਸ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਸੀ। ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਜਨਮ, ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਸੰਬੰਧੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਰਾਇ ਹੈ।

ਸੱਯਦ ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਇੱਕ ਵਾਰਿਸ ਸੱਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਜਿਆ ਉਲ ਹੱਕ ਦੀ ਲਿਖਤੀ ਗਵਾਹੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਾਰਿਸ ਸੱਯਦ ਗੁਲਾਮ ਲਬੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਨਕਲ ਅਨੁਸਾਰ ਕਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਵੀਰਵਾਰ 27 ਨਵੰਬਰ 1735 ਈ. ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ।

ਮੌਲਾ ਬਖਸ਼ ਕੁਸ਼ਤਾ ਨੇ ਹਾਸ਼ਮ ਦਾ ਜਨਮ 1752-53 ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸਿਆ। ਬਾਵਾ ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਡਾ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀਵਾਨਾ ਨੇ ਇਸ ਜਨਮ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।

ਹਾਸ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜਗਦੇਉ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਹਾਜ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਰੀਫ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਦਵਾਨ ਪਿਤਾ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਿਲ਼ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਾਰਸੀ, ਅਰਬੀ, ਹਿਕਮਤ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।

ਹਕੀਮੀ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ ਉਸਤਾਦ ਸੰਤ ਮਾਣਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਮਿਲ਼ਦੇ ਹਨ।

ਜੋਤਸ਼ ਵਿੱਦਿਆ ਬਾਰੇ ਮੀਆਂ ਮੌਲਾ ਬਖਸ ਕੁਸ਼ਤਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਦਿਆ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲ਼ਾ ਮੀਰ ਅਮੀਰੁਲਾ ਬਟਾਲਵੀ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਦੀ ਝੋਲੀ ਹਾਸ਼ਮ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪਾਈਆਂ। ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 150 ਪੰਗਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਬਿਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਹਰਫ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਹੀ ਆਇਆ। ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਂਵਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕਿੱਸਾ ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਂਵਾਲ ਸੰਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਮਾਣ ਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਹੀ ਆਇਆ।

ਕਿੱਸਾ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿੱਸਾ ਹਾਸ਼ਮ ਦਾ ਨਾਂ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਵਾਰਿਸ ਦੀ ਹੀਰ ਵਾਂਗ ਸੱਸੀ ਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਦੀ ਹੋ ਨਿੱਬੜੀ।ਕਿੱਸਾ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਹਾਸ਼ਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿੱਸਾ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਬਰਖ਼ੁਰਦਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਆਡਤ ਨੇ ਕਿੱਸਾ ‘ਦੋਹੜੇ ਸੱਸੀ ਕੇ’ ਅਤੇ ‘ਮਾਂਝਾ ਸੱਸੀ ਦੀਆਂ’ ਨਾਂ ਨਾਲ ਸੱਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕਲਮਬੱਧ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਹਬਲ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਮਸਨਵੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਸੁੰਦਰ ਦਾਸ ਅਰਾਮ ਨੇ ਮਸਨਵੀ ਅਤੇ ਸ਼ੀਹਰਫ਼ੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿੱਸਾ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਲਿਖਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੱਸੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲ਼ੇ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਅਹਿਮਦ ਯਾਰ ਨੇ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬੈਂਤ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।

ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਹਾਸ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਵੱਲੋਂ ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀ ‘ਤੇ ਲਿਖੇ ਕਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਹੋਈ।

ਹਾਸ਼ਮ ਨੇ ਦਵੱਈਆ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ 124 ਬੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਖੇਪਤਾ ਤੇ ਸੰਜਮਤਾ ਨਾਲ਼ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਕਿੱਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਅਹਿਮਦ ਯਾਰ ਜਿਹਾ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਾ ਹੈ:

ਹਾਸ਼ਮ ‘ਸਸੀ’ ਸੋਹਣੀ ਜੋੜੀ, ਸਦ ਰਹਿਮਤ ਉਸਤਾਦੋ।

ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਸੱਸੀ-ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਦਵਾਨ ਬਾਵਾ ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਸ਼ਮ ਨੇ ਸੱਸੀ ਕਾਹਦੀ ਆਖੀ, ਆਖੀ ਘਰ ਘਰ ਬਿਰਹਾ ਦਾ ਮੂਆਤਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ।

ਜੋ ਸੁੱਚਮ ਹਾਸ਼ਮ ਨੇ ਕਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਕਾਇਮ ਰਖਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਨੂੰ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਇਸ਼ਕ-ਹਕੀਕੀ ਤੇ ਇਸ਼ਕ-ਮਜਾਜ਼ੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਕਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਤਨੀ ਬੌਧਕ-ਉੱਚਤਾ, ਕਲਪਨਾ-ਉਡਾਰੀ ਤੇ ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਚਮਤਕਾਰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਸ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮੱਧਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਈ ਉੱਥੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ-ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਾਸ਼ਮ ਨੇ ਦੋਹੜਿਆਂ ਤੇ ਡਿਉਢਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਨੂੰ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਣਾਇਆ।

ਇਸ ਪੱਖ ਤੋਂ ਹਾਸ਼ਮ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਾ ਕਾਮਲ ( ਮੁਕੰਮਲ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਰੱਬੀ) ਇਸ਼ਕ ਹੈ। ਹਾਸ਼ਮ ਇਸ਼ਕ ਮਿਜਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਉੜੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਹਾਸ਼ਮ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ਼ਕ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ਾ ਸੂਖ਼ਮ ਚਿੱਤ ਤੇ ਸਿਆਣਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

”ਇਕੋ ਬੂਟਾ, ਇਕੋ ਲਜ਼ਤ, ਇਕੋ ਪਤਾ ਨਿਸ਼ਾਨੀ,

ਉਸ ਬੂਟੀਓ ਫੁਲ ਮਜ਼ਾਜ਼ੀ, ਮੇਵਾ ਇਸ਼ਕ ਹੱਕਾਨੀ।"

ਹਾਸ਼ਮ ਦੇ ਦੋਹੜੇ ਤੇ ਡਿਉਢਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕਾਵਿ ਕਲਾ ਦੇ ਸਿਖਰ ਆਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਜਮਤਾ ਤੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਸਾਦਗੀ ਸਰੋਦੀ ਹੂਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ਼ ਸੁਣੀਏ ਤਾਂ ਹਾਸ਼ਮ ਸਾਡਾ ਉਮਰ ਖਿਆਮ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਖਿਆਮ ਵਾਲਾ ਤਿਆਗ, ਅਨੰਦ, ਨਜ਼ਾਕਤ ਤੇ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ।

ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਨ ਹਾਸ਼ਮ ਨੂੰ ਕਿੱਸਾ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਚੰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ।

ਸੂਫ਼ੀ ਤੇ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਧਾਰਾ ਦਾ ਇਹ ਸਾਂਝਾ ਕਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਕੇ 1823 ਈ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਿਆ।

ਸ. ਸੁਖਚੈਨ ਸਿੰਘ ਕੁਰੜ

(ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮੰਚ ਸਰਪ੍ਰਸਤ)

ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਮੂੰਮ (ਬਰਨਾਲਾ)

22 ਅਕਤੂਬਰ 1892 ਇਤਿਹਾਸ

5 ਮਾਰਚ,1892 ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। 22 ਅਕਤੂਬਰ 1892 ਨੂੰ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਆਰੰਭਕ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।*

*ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਿਖਿਅਕ ਸੰਸਥਾਨ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ*

ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਿਖਿਅਕ ਸੰਸਥਾਨ ਹੈ। ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਪੁਰਾਣਾ ਇਹ ਸੰਸਥਾਨ 1892 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ, ਕਲਾ, ਕੌਮਰਸ, ਕੰਪਿਊਟਰ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਸਿਖਿਆ, ਖੇਤੀ, ਅਤੇ ਫ਼ਿਜ਼ਿਓਥੈਰਪੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ,ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ , ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਦੀ ਨਗਰੀ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ 120 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਆਪਣੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਸਮੋਈ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਚਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਜਨਮਦਾਤੀ ਹੈ। ਜੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ (ਆਇਆ ਸਿੰਘ, ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ, ਅਤਰ ਸਿੰਘ, ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ) ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਨਾ ਕਰਦੇ ਤਾਂ 30 ਜੁਲਾਈ 1875 ਨੂੰ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਣੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਵੱਖਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲ ਤੇ ਕਾਲਜ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ।

ਇਹ ਸਬੱਬ ਹੀ ਬਣਿਆ ਕਿ ਉਸ ਵੇਲੇ ਜਬੈ ਬਾਣ ਲਾਗਿਓ, ਤਬੈ ਰੋਸ ਜਾਗਿਓ ਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਇੱਛਾ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।

ਸੰਨ 1877 ਨੂੰ ਨਾਮਵਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਤੇ 13 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਚੀਫ਼ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠਕ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਕਮੇਟੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੀ। ਡਬਲਿਊ. ਆਰ. ਐਮ. ਹਾਲੀ ਗਾਈਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ 48,694 ਦਸਤਖਤਾਂ ਵਾਲਾ ਮੰਗ ਪੱਤਰ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।

ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਕੋਟ ਸਈਦ (ਕੋਟ ਖਾਲਸਾ) ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚੋਂ 364 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾਨ ਦੇ ਕੇ ਮੁੱਢ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਅਤੇ 5 ਮਾਰਚ 1892 ਨੂੰ ਸਰ. ਜੇਮਜ਼ ਕੋਲੋਂ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰਖਵਾ ਕੇ 1899 ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਡਿਗਰੀ ਕਾਲਜ ਬਣ ਕੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਬਣ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਕਾਲਜ ਆਪਣੀ ਉਸਾਰੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਅਪੀਲ ’ਤੇ ਹਰ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਦੋ ਆਨੇ ਫ਼ੀ-ਏਕੜ ਸੈੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸੈੱਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗ਼ਰੀਬ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕੇ ਰਿਆਸਤਾਂ (ਨਾਭਾ, ਪਟਿਆਲਾ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਜੀਂਦ ਤੇ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਤੇ ਧਨਾਢਾਂ) ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪ੍ਰਿੰਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸਸ ਆਫ਼ ਵੇਲਜ਼ ਜਾਰਜ ਪੰਜਵੇਂ ਨੇ ਕਾਲਜ ਆ ਕੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ।

ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਰ ਚਾਰਲਸ ਕੇ.ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ. ਲੈਫ਼ਟੀਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਪੰਜਾਬ ਨੇ 17 ਨਵੰਬਰ 1904 ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ।

ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਈ.ਏ.ਐਸ., ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ., ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਨਾਮਵਰ ਹਸਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਜੋਧ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ, ਮਾਸਟਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਸਦਾਨੰਦ ਆਈ.ਏ.ਐਸ., ਡਾ. ਖੇਮ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ, ਸ੍ਰੀ ਮਨੋਹਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ, ਪਦਮ ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲਵਾਨ, ਸ੍ਰੀ ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ, ਪ੍ਰਵੀਨ ਕੁਮਾਰ, ਡਿਫੈਂਸ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ, ਜਨਰਲ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਪੈਰੋ, ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਐਨ.ਐਸ. ਸੰਧੂ, ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਗੁਰਬਖ਼ਸ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਰੋੜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਆਨਰੇਰੀ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੋਹਰੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।

ਸੰਨ 1998 ਵਿੱਚ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਬਾਬਾ ਲਾਭ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੇਵਕ ਬਾਬਾ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਰਾਹੀਂ ਕਾਲਜ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਉੱਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਲਗਾ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਵਾਈ। ਕਾਲਜ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਸਥਿਤੀ ਮੁਤਾਬਕ 85 ਅਧਿਆਪਕ 95 ਫ਼ੀਸਦੀ ਗਰਾਂਟ ਵਾਲੇ, 18 ਅਧਿਆਪਕ ਐਡਹਾਕ, 75 ਮੁਲਾਜ਼ਮ 95 ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਾਨ ਟੀਚਿੰਗ, 21 ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨਾਨ ਟੀਚਿੰਗ ਅਨ-ਏਡਿਡ ਤੇ 100 ਦਿਹਾੜੀਦਾਰ ਕਾਮੇ ਹਨ।

1906-07 ਵਿਚ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮਿ੍ਤਸਰ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਬਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਤਨਖ਼ਾਹ ਲਏ ਨਿਸ਼ਕਾਮ 'ਸੇਵਾ' ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਸਬੰਧੀ ਹੋਈ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਮੇਜਰ ਜਾਹਨ ਹਿੱਲ ਨੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ 'ਸੇਵਾ' ਸਬੰਧੀ ਘਟੀਆ ਲਫ਼ਜ਼ ਵਰਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਬੁਰਾ ਮਨਾਇਆ। ਇਸ 'ਤੇ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖ਼ਲਾਸਾ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਅਲਹਿਦਾ ਕਰ ਲਿਆ।

10 ਫ਼ਰਵਰੀ, 1907 ਦੇ ਦਿਨ ਜਦ ਨਵਾਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਜੋ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸੀ ਚਾਰਜ ਲੈਣ ਤਾਂ ਪਾੜਿ੍ਹਆਂ ਨੇ ਹੜਤਾਲ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦਾ ਵਿਧਾਨ ਬਦਲ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਸਿੱਖ ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਮਾਲੀ ਮਦਦ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਜੋਧ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬੇ-ਅਮਲ ਵਜੋਂ ਸ. ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਨੇ 1909 ਵਿਚ ਕੀ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਹੈ? ਪੈਂਫ਼ਲੈੱਟ ਲਿਖ ਕੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਪੰਥ ਨੂੰ ਮੁੜਵਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਲਹਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ।

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ

ਕਰਨਲ ਡਬਲਿਊ. ਆਰ. ਐਮ. ਹਾਲੀ ਗਾਈਡ ਮੌਢੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਡਾ. ਵਿਲੀਅਮ ਐਚ. ਰੈਟਿੰਗਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ।

ਡਾ. ਜੋਹਨ ਚੰਪਬਿਲ(1898 ਤੋਂ 1899),

ਸ. ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਪੂਰ (1899–1900) ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ

ਸ੍ਰੀ. ਐਮ. ਜੀ. ਵੀ. ਕੋਲੇ (1900 ਤੋਂ 1910),

ਸ੍ਰੀ. ਰਿਚਰਡ ਕਾਨੇ (1910 ਤੋਂ 1915),

ਸ੍ਰੀ. ਜੀ. ਏ. ਵਾਥੇਨ (1915 ਤੋਂ 1924),

ਰਾਏ ਬਹਾਦਰ ਮਨਮੋਹਨ(1924 ਤੋਂ 1928),

ਸ੍ਰੀ. ਗੋਪਾਲਾ ਰਾਓ (ਜਨਵਰੀ 1928 ਤੋਂ ਮਈ 1928),

ਸਰਦਾਰ ਬਹਾਦਰ ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ (1928–1936),

ਸਰਦਾਰ ਬਹਾਦਰ ਭਾਈ ਜੋਧ ਸਿੰਘ (1936–1952)

ਸ. ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ (1952–1957)

ਡਾ. ਹਰਬੰਤ ਸਿੰਘ (1958–1961)

ਸ. ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਅਜ਼ਾਦ (1962–1963)

ਸ. ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ (1964–1969)

ਸ. ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਕਪੂਰ (1970–1971)

ਸ. ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ (1971–1975)

ਸ. ਗੁਰਬਕਸ਼ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰਗਿਲ (1975–1989)

ਡਾ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਸੋਚ (1989–1995)

ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ (1996–2003)

ਡਾ. ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ (2003–2014)

*ਡਾ ਮਹਿਲ ਸਿੰਘ (2014- ਹੁਣ ਤਕ)*

22 ਅਕਤੂਬਰ 1892 ਨੂੰ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਆਰੰਭਕ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਮਿਤੀਆਂ ਚ ਫਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ,ਮਕਸਦ ਸਿਰਫ ਕੌਮੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਤਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਮਕਸਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਗਲਤ ਇਰਾਦਾ ਹੀ ਹੈ,ਇਤਿਹਾਸ ਚ 19-21 ਦਾ ਫਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਗਲਤ ਮਕਸਦ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।_

ਭੁਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾ ਬਖਸ਼ੋ ਜੀ। (ਜਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨਿਊਜ਼ ਬਿਊਰੋ )

ਡੇਢ ਅੱਖਾ ( ਕਹਾਣੀ) ✍ ਰਣਬੀਰ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਿੰਸ (ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਕਲਾਂ)

ਕੁੜੇ ਆਹ ਕੀ ਭਾਣਾ ਵਰਤ ਗਿਆ?ਹਾਏ!ਹਾਏ! ਨੀਂ ਲੋਹੜਾ ਮਾਰ ਗਿਆ,ਐਡੀ ਮਾੜੀ, ਨੀ ਏਡੀ ਮਾੜੀ ਤਾਂ ਰੱਬ ਵੈਰੀ ਤੋਂ ਵੈਰੀ ਨਾਲ਼ ਨਾ ਕਰੇ।ਨਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਬੀਬੀ? ਕਿਉਂ ਸਾਹੋਂ ਸਾਹ ਹੋਈ ਆਉਂਣੀ ਏਂ।ਨੀਂ ਕੀ ਦੱਸਾਂ ਭੈਣੇ! ਗੁੜ ਖਾਣਿਆਂ ਦੇ ਤੇਜੂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ , ਚੰਗਾ ਭਲਾ ਹੱਸਦਾ ਖੇਡਦਾ ਗਿਆ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਲੱਗੀ ਚੰਦਰੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਜੈ ਖਣਿਆ ਦਾ ਨੀ ਹਜ਼ਾਮਤੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਖੇਡਦਾ ਖੇਡਦਾ ਕੱਚ ਦੇ ਗਲਾਸ ਦੇ ਜਾ ਡਿੱਗਾ। ਅੱਖ ਤੇ ਸੱਟ ਦੱਸਦਿਆ। ਭੈਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਲੈ ਕੇ ਗਏ। ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ।ਹਏ ਹਏ ਨਾ ਨੀਂ ਭੈਣੇ ਕੁਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਨੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਵੀ ਮਸਾਂ ਭੈਣੇ, ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖ ਕੇ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਹੋਇਆ।ਓਧਰ ਗੁੜ ਖਾਣਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਪਤਾ ਲੈਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਦਾ ਤਾਂਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਪਟਿਆਲੇ ਤੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਜਿੰਨੇਂ ਮੂੰਹ ਉਨ੍ਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ।ਪਰ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ। ਪਰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਅੱਖ ਤੋਂ ਆਹਜਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਵੱਡਾ ਹੋਣ ਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਮੁਤਾਬਕ ਪੱਥਰ ਦੀ ਅੱਖ ਪਵੇਗੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਹੁਣ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਤੇ ਪਛਤਾਵੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਸਬਰ ਦਾ ਘੁੱਟ ਭਰ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ।ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ । ਉਮਰ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਜਗ ਚਾਨਣ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਕੂਲ ਪਾਇਆ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਜਗ ਚਾਨਣ ਬੜਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਤੇ ਹੋਣਹਾਰ ਨਿਕਲਿਆ ।ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਅੱਖ ਤੋਂ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਗੇ ਰਹਿੰਦਾ ।ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਉਸ ਦੀ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦੇ ।

ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਵੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਆਏ ਮੈਡਮ ਜੀ ਜੋ ਕਿ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਬੜੇ ਕੁਰਖ਼ੱਤ ਸਨ। ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ ਖਿੱਝ ਕੇ ਪੈ ਗਈ।ਓਏ ਡੇਢ ਅੱਖਿਆ ਆਹ ! ਕੀ ਕਰੀ ਜਾਨਾ? ਲੱਗਦਾ ਤੇਰੀ ਵੀ ਇੱਕ ਰਗ ਵੱਧ ਹੈ। ਬੜਾ ਢੀਠ ਹੈ ।ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਹਾਸੜ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਆਹ ਦਿਨ ਤੇ ਉਹ ਦਿਨ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਡੇਢ ਅੱਖਾ ਹੀ ਪੈ ਗਿਆ। ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਡੇਢ ਅੱਖਾ ਕੇ ਹੀ ਬੁਲਾਉਂਦੇ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਈ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਡੇਢ ਅੱਖਾ ਕੇ ਹੀ ਬੁਲਾਉਂਦਾ। ਜਗ ਚਾਨਣ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਲੱਗਦੀ। ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੱਗਦਾ। ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਉਸ ਕੱਜ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਹੱਸਦਾ ਖੇਡਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।ਉਹ ਹੁਣ ਉਦਾਸ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਾਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਪਛੜਣ ਲੱਗਾ। ਤਿਮਾਹੀ ਪੇਪਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ ।ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਉਸਦੇ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੋਂ ਬੜੇ ਹੈਰਾਨ ਸਨ ।ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸਾਥੋਂ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਾਇਦ ਜਗ ਚਾਨਣ ਹੁਣ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਉਸਦੇ ਮਨ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਟੀਚਰ ਪੇਰੈਂਟਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਇੰਚਾਰਜ ਮੈਡਮ ਨੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਘੱਟ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਖੂਬ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸਭ ਸੁਣ ਕੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ।

ਘਰ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾ ਕੇ ਉਸਨੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਨੂੰ ਕੋਲ ਬਹਾਇਆ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਪੁੱਤ ਤੂੰ ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਫਸਟ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਵਧੀਆ ਨੰਬਰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀ।ਫਿਰ ਹੁਣ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ? ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਜਗ ਚਾਨਣ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਪਰ ਮਾਂ ਦੇ ਬਾਰ ਬਾਰ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਨੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ।ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਬੇਬੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ, ਕਿ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਕੋਹਝ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਰੋੜਾ ਨਾ ਬਣਾਓ ,ਸਗੋਂ ਉਸ ਕੋਹਝ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਕੇ ਕੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਲ ਵਧੋ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਹਝ ਨਜ਼ਰ ਹੀ ਨਾ ਆਏ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਕੀਤਾ।ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਦਿਲ ਲਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ। ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੇ ਮਨ ਉੱਪਰ ਅਜਿਹਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਮੈਡਮ ਜੀ ਦੀ ਡੇਢ ਅੱਖ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦਰੋਂ ਕਿਨਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤੇ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੇ ਹੁਣ ਹੋਰ ਵੀ ਨੰਬਰ ਵਧੀਆ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ।ਉਸ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ ।ਹੁਣ ਜਗ ਚਾਨਣ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਫਸਟ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਉਹਦਾ ਕੋਹਝ ਉਸ ਦੀ ਕਮਜੋਰੀ ਨਾ ਬਣ ਕੇ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਤੇ ਹੱਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਬਣ ਗਿਆ।ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੀ ਰਿਹਾ।

ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਿਹੜੀ ਕਲਾਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫਸਟ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਕਿਹੜਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ ,ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਿਆ। ਕਿਹੜਾ ਮੁਕਾਮ ਜੋ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।ਹਰ ਪਾਸੇ ਧੁੰਮ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਜਗ ਚਾਨਣ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜ ਲਈ ਵੀ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।ਭਾਵੇਂ ਹੁਣ ਗੁੜ ਖਾਣਿਆਂ ਦੀ ਅੱਲ ਤੋਂ ਡੇਢ ਅੱਖਿਆਂ ਦੇ ਵੱਜਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਪਰ ਇਸ ਡੇਢ ਅੱਖੇ ਨੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਕਿ ਚੰਗੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੇ ਬੈਠਣ ਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।ਹਰ ਪਾਸੇ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਮਿਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਵਾਰਡ ਨੇ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸੋਨੇ ਤੇ ਸੁਹਾਗੇ ਵਾਲ਼ੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਜ ਡੇਢ ਅੱਖੇ ਤੋਂ "ਬਿਲਡਰ ਆਫ਼ ਨੇਸ਼ਨ "ਦੀ ਅੱਲ ਪੈ ਗਈ। ਅੱਗੇ ਤਾਂ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਾਇਆ ਤੇਰੇ ਤਿੰਨ ਨਾਮ ਪਰ ਅੱਜ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਵਿੱਦਿਆ/ਗਿਆਨ ਤੇਰੇ ਤਿੰਨ ਨਾਮ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ।ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਜਗ ਚਾਨਣ ਦੇ ਖਿਲਾਰੇ ਚਾਨਣ ਦੀ ਛਿੱਟ ਦੀ ਗੱਲ ਛੇੜ ਬੈਠਦਾ।ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਸਦਕਾ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਪਾੜ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਬੱਝਣ ਲਾ ਦਿੱਤਾ।

ਰਣਬੀਰ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਿੰਸ (ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਕਲਾਂ)

ਆਫ਼ਿਸਰ ਕਾਲੋਨੀ ਸੰਗਰੂਰ

148001

9872299613

ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ✍️ ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਧੀਮਾਨ

ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮਿਆਰ ਬਹੁਤ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੜੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਨਾਲ਼ ਕਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦਾ ਮਿਆਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰੂ (ਅਧਿਆਪਕ) ਦੀ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਇੱਜ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੁਤਬਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਕਹਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਬੜੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਹੁਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਬੜੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਹੈ।ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਕੌਮ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਬੇਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਸਿੱਖਿਆ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਮੰਦਰ, ਮਸਜ਼ਿਦ ਤੇ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ, ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਬੱਚੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਸਭ ਦਾ ਸਿਰ ਅਦਬ ਨਾਲ਼ ਝੁਕਦਾ ਸੀ।

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲ ਬਣੇ,ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣੇ। ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸਿਲੇਬਸ ਤੇ ਪਰੀਖਿਆ ਦਾ ਖੇਤਰ ਆਦਿ ਸਭ ਤੈਅ ਹੋਇਆ। ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਘੇਰਾ ਹੌਲ਼ੀ-ਹੌਲ਼ੀ ਵੱਧਦਾ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਹੌਲ਼ੀ-ਹੌਲ਼ੀ ਸੋਚ ਬਦਲਣ ਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਇਹ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ, ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲੱਗੀਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਸਾਬਿਤ ਕੀਤੀ।

ਸਾਡੇ ਸਮੇਂ ਅਧਿਆਪਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਕੁੱਟਾਪਾ ਚਾੜ੍ਹਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਹਰੇਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕੁੱਟਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਵੱਖਰਾ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਡੰਡਾ-ਪਰੇਡ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕੋਈ ਚਪੇੜਾਂ ਦੀ ਬਰਸਾਤ। ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਹਿਸਾਬ ਵਾਲ਼ੇ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਢੰਗ ਹੀ ਨਿਰਾਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਰਗਾ ਬਣਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠ ਨੰਗੀ ਕਰਕੇ ਉੱਪਰ ਕੀੜਾ (ਕਾਡਾ) ਰੱਖ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਫ਼ਿਰ ਉੱਤੋਂ ਹੌਲ਼ੀ-ਹੌਲ਼ੀ ਚਪੇੜਾਂ ਲਗਾਉਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀੜਾ ਦੰਦੀ ਵੱਢਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾਲ ਚਪੇੜਾਂ ਦੀ ਸੱਟ ਵੀ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਘੱਟ-ਵੱਧ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਕਈ ਅਧਿਆਪਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀ ਗੁਤਨੀਆਂ ਘੁੰਮਾਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਡੰਡਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵੀ ਚਖਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਕਿ ਘਰੋਂ ਕਦੇ ਉਲ੍ਹਾਮਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਸਗੋਂ ਜੇਕਰ ਘਰ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਕੂਲੇ ਕੁੱਟ ਪਈ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰੇ ਵੀ ਛਿੱਤਰਪਰੇਡ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਗੁਰੂ ਮਿਲ਼ੇ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਟੈਸਟ ਯਾਦ ਕਰਵਾਏ, ਉਹ ਆਪ ਸਾਨੂੰ ਨੋਟਸ ਬਣਾ ਕੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।ਬਲਿਹਾਰੇ ਜਾਈਏ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਸਲੀ ਸਬਕ ਵੀ ਸਿਖਾਏ।

ਪਰ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਇਹ ਸਭ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ।ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਤਾਂ ਹੁਣ ਅਪਰਾਧ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।ਅੱਜਕਲ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰੁਤਬਾ ਘਟਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਟਮਾਰ ਬਿਲਕੁੱਲ ਮਨਾਂ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ਼ ਵੀ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲਾਡ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਆਪ ਹੀ ਵਿਗਾੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਫ਼ਿਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੋਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਤੀਸਰਾ, ਕਈ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਆਪੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਕੇ ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਬੱਚੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਲਫਾਫਿਆਂ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਦੋ ਚਪੇੜਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਕਿ ਝੱਟ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਚੌਥਾ, ਬੱਚੇ ਵਧੀਆ ਖ਼ੁਰਾਕ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ, ਟੀ.ਵੀ. ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿੰਕਮੇਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਫ਼ਸੋਸਜਨਕ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਵੀ ਵਧਿਆ ਹੈ।ਇਹਨਾਂ ਬਹੁਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਸਵੀਂ, ਬਾਰਵੀਂ ਪਾਸ ਕੁੜੀਆਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਰੱਖ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਓਹ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਹੈ,ਇਹ ਪੜ੍ਹਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਬੱਚੇ ਘੱਟ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬੇਢੰਗੇ ਨਿਯਮ,ਕਾਇਦੇ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮੰਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਲ਼ਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵੇਸ (ਅਧਾਰ) ਬਣਾਉਣਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕੋਰਸ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਤਜ਼ੁਰਬੇਕਾਰ ਅਧਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੱਚੀ ਕੰਧ ਵਾਂਗਰਾਂ ਹੀ ਬਣਨਗੇ ,ਜਿਹੜੀ ਕਦੇ ਵੀ ਡਿੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਘੱਟ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਬਿਠਾਉਣ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਮਿਆਰ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਿਆ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਜਾਂ ਕੁੜੀ ਪਿੱਛਲੇ ਸਾਲ ਹੀ ਦਸਵੀਂ ਜਾਂ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਕਰਕੇ ਹਟਿਆ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਬੱਚੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਪਾਉਂਦੇ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਕੁਰਸੀ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘੁਲ ਮਿਲ ਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਮਿਲ਼ਦੀ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਖ਼ਰਚ ਲਈ ਵਰਤ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅਗਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਕੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਦਰਜ਼ਾ ਹੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸ਼ਖਤ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਕਈ ਬੱਚੇ ਝੱਲ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ ਤੇ ਗ਼ਲਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹੌਲ ਐਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ। ਉਹ ਮੌਜ ਮਸਤੀ ਜੋਗੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਆਪਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਥਾਵੇਂ ਕੰਮਾਂ ਤੇ ਲਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪ ਵਿਹਲੇ ਰਹਿ ਕੇ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਨ। ਅੱਜਕਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਵੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਬਣਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਨਵੀਨ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲ਼ਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੌਮ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਰਾਹ ਦਸੇਰਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਕੋਈ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾ ਹੋਵੇ ਓਥੇ ਤਰੱਕੀ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸੱਕਦੀ ਹੈ। ਇਥੇ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ+ਵੱਡੇ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਭਾਵ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ (ਅਧਿਆਪਕ) ਦੇ ਰੁੱਤਬੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।

ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਧੀਮਾਨ, ਸ਼ੇਰਪੁਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ। ਸੰ:9464633059

ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ✍️ ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਰੇਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਅੱਗੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਧੱਕਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਲੜਕੀ ਦੀਆਂ ਦੋਂਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਾਂਹ ਟੁੱਟ ਗਈ ਅਤੇ ਲੜਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਇਹ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੋਈ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹਰ ਰੋਜ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਧੱਕੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਤੇਤੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕੋਟੇ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਧੱਕਾ ਅਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉਜ਼ਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵਧ ਰਹੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪਿੱਛੇ ਜਿਥੇ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਦੀ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਉਥੇ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਢਿੱਲੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਅਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲਟਕ ਰਹੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਕੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸੱਚ ਫਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੱਬ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਔਰਤ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਲਈ ਜਿਥੇ ਸਮਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੋਚ ਬਦਲਣੀ ਹੋਵੇਗੀ ਉਥੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਫਿਰ ਹੀ ਔਰਤ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਸਕੇਗੀ।

ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿੰਡ ਕਾਲਝਰਾਣੀ

ਡਾਕਖਾਨਾ ਚੱਕ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ

ਤਹਿ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ-ਬਠਿੰਡਾ

7087367969

ਬੁੱਧ ਬਾਣ ✍️ ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਨੀਲੋਂ

ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪੁਨਰ ਬਿਰਤਾਂਤ

ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਵਾਲ਼ੇ ਗਿੱਦੜਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਆਂਕਾਂ !

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੇ ਮਚਾਏ ਆਤੰਕ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਜੰਗਲ਼ ਦੀ ਵਾਗ ਡੋਰ ਸੰਭਾਲ਼ ਦਿੱਤੀ। ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਰਕਾਟ ਭੰਨ ਸੁੱਟੇ । ਗਿੱਦੜਾਂ ਦੇ ਲਾਣੇਦਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਾ ਆਵੇ ਕਿ ਜੰਗਲ਼ ਦੇ ਪੰਛੀ ਤੇ ਜਾਨਵਰ ਐਨੇ ਮੂਰਖ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ? ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਹੀ ਚੁਣ ਲਿਆ। ਵੱਡੇ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ਼ ਹੋਈ ਜਿੱਤ ਨੇ ਗਿੱਦੜਾਂ ਦਾ ਗੂੰਹ ਪਹਾੜੀਂ ਚਾੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਗੂੰਹ ਪਹਾੜੀਂ ਕੀ ਚੜ੍ਹਿਆ, ਗਿੱਦੜ ਲੱਗ ਪਏ ਸ਼ੇਰਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਦਹਾੜਨ। ਜੰਗਲ਼ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਗਿੱਦੜ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਗੁਜ਼ਾਰਦੇ ਦੇ ਸਨ ਪਰ ਜਦ ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜੰਗਲ਼ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ, ਮਚਾਨਾਂ, ਘੋਰਨਿਆਂ, ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਚਿੜੀ ਜਨੌਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਅਵੱਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਸੁਧਾਰ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਨਿਕਲ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਲ਼ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ ।

ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜੰਗਲ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਬਹੁਤ ਦਿਖਾਏ ਸਨ । ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਦਿਨ ਲੰਘਣ ਲੱਗੇ ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣਾ ਅਸਲੀ ਰੂਪ ਵਿਖਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬਾਣੀਆਂ ਬਿਰਤੀ ਦਾ ਸੀ ਤੇ ਲੱਗ ਪਿਆ ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ । ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਮੁੱਲ ਵੱਟਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । ਉਹ ਆਪ ਉਪਰ ਪਹਾੜੀਂ ਜਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਰਾਖੀ ਜੰਗਲ਼ੀ ਕੁੱਤੇ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਗਿੱਦੜ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦਾ ਲਾ ਲਿਆ । ਬਸ ਫੇਰ ਕੀ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਜੰਗਲ ਦੇ ਜਾਨਵਰ ਲੱਗੇ ਬਿਟਰ ਬਿਟਰ ਝਾਕਣ। ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੇ ਜਦ ਆਪਣੇ ਦੰਦ ਦਿਖਾਏ, ਜੰਗਲ਼ੀ ਜਾਨਵਰ ਲੱਤਾਂ ਵਿਚ ਪੂਛ ਦੇ ਕੇ ਘੋਰਨਿਆਂ 'ਚ ਜਾ ਵੜੇ ।

ਇਕ ਦਿਨ ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਛ ਦਾ ਵਾਲ਼ ਜੰਗਲ਼ੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਧੌਣ ਉਪਰ ਖੋਭ ਦਿੱਤਾ । ਦਰਦ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੋਇਆ ਪਰ ਉਹ ਰੱਬ ਦਾ ਭਾਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਦੜ ਵੱਟ ਗਏ। ਗਿੱਦੜ ਦੀ ਮੁੱਛ ਦੇ ਵਾਲ਼ ਨੇ ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿੱਦੜਾਂ ਦੇ ਘੜ੍ਹੰਮ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਚੌਂਕੀਦਾਰ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਕਾ ਦੇਂਦਾ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਮੁੱਛ ਦਾ ਵਾਲ਼ ਹੀ ਕਰਦਾ । ਜੰਗਲ ਦੇ ਕਾਂ ਤੇ ਗਿਰਝਾਂ ਨੇ ਮੁੱਛ ਦੇ ਵਾਲ਼ ਖਿਲਾਫ ਅੰਨ੍ਹੇ ਤੋਲੇ ਕੋਲ਼ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਅੰਨ੍ਹੇ ਤੋਲੇ ਨੇ ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਾਲਸ ਚੌਧਰੀ ਨੂੰ ਤਲਬ ਕਰ ਲਿਆ। ਗਿੱਦੜਾਂ ਦਾ ਸਾਲਸ ਚੌਧਰੀ ਕਹਿੰਦਾ, "ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਮੁੱਛ ਦਾ ਵਾਲ਼ ਕਿਸਦਾ ਹੈ ?" ਮਾਮਲਾ ਰਫ਼ਾ ਦਫ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਲੇਡਾ ਹੋਰ ਫੁੱਲ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਮੁੱਛ ਦੇ ਵਾਲ਼ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੰਗਲੀ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਲੇ ਹੋਏ ਡਮਾਕ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਯਾਬ ਬੂਟੀ 'ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ' ਵਰਤ ਕੇ ਵੇਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਦਾ ਢੰਢੋਰਾ ਫੇਰਿਆ ਗਿਆ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਗਿੱਦੜ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੋਲ਼ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਪਹੁੰਚੀ ਕਿ ਜੰਗਲ਼ ਦੇ ਆਲ਼ੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮੰਗ (craze) ਹੈ (ਉਂਞ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਦੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਕੋਲ਼ੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਸਪਲਾਈ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ) ਤਾਂ ਇਹ ਅਫ਼ਵਾਹ ਸੁਣ ਕੇ ਗਿੱਦੜ ਲੱਗਾ ਲੋਟਣੀਆਂ ਲਾਉਣ। ਉਹ ਬੜਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ। "ਹੈਂ... ਮੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਿੰਗ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਕੀ ਗੱਲ ਹੋਈ ਭਲਾ ? ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ??"

ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਹਦਾ ਮਤਲਬ ਜੰਗਲ਼ੀ ਬਹੁਤ ਮੂਰਖ ਨੇ ! ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮੂਰਖ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ । ਉਸਨੇ ਨਵੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਗਰੰਟੀਆਂ ਤੇ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਮੁਫ਼ਤ ਦਾ ਮਾਲ ਛਕਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੰਗਲ਼ੀਆਂ ਨੇ ਭੰਗੜੇ ਪਾ ਪਾ ਕੇ ਧਰਤੀ ਪੱਟ ਸੁੱਟੀ।

ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਗਿੱਦੜ ਦੇ ਢੋਲ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਝਾਂਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਉਪਰੰਤ ਹਰ ਘਰ ਨੂੰ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ! ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤ ਗਈ । ਲੋਕ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਮੰਗਣ ਲੱਗੇ । ਗਿੱਦੜ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ:

1. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹਿਲਾਂ ਡੰਗਰ-ਪਸ਼ੂ ਹਨ... ਮਤਲਬ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਿੰਗ ਹਨ ... ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ਼ਗੀ !

2. ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਗਿੱਦੜ ਨਸਲ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਹਨ... ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ਼ਗੀ !

3. ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸਿੰਗ (ਸਿੰਘ) ਭਾਵ ਸ਼ੇਰ ਨਾਲ਼ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲ਼ਦੇ ਹਨ... ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੜੇ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ... ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ਼ਗੀ !

ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਫਾਰਮ ਭਰ ਦਿਓ ! ਜਦੋਂ ਹੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿਤਿਓਂ ਪੈਸੇ ਆਏ ਓਦੋਂ ਹੀ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ !

ਹੁਣ ਗਿੱਦੜ ਭਾਸ਼ਣ ਵੱਧ ਤੇ ਰਾਸ਼ਨ ਘੱਟ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਜੰਗਲ਼ ਵਾਲੇ਼ ਗਿੱਦੜ ਸਿੰਗੀ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਉਸ ਕੋਲ਼ ਹੈ ਨਹੀਂ। ਹੁਣ ਜੰਗਲ਼ੀ ਡੌਰ ਭੌਰ ਹੋਏ ਫਿਰਦੇ ਹਨ।

ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਨੀਲੋੰ 9464370823

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਹਿੰਸਾ ਦਿਵਸ ✍️ ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

02 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਹਿੰਸਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇ ਫੁੱਲ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।ਖਾਦੀ ਅਤੇ ਦੇਸੀ ਵਸਤਾਂ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।ਡਾਂਡੀ ਯਾਤਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਿਆਰ, ਮੁਹੱਬਤ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਵਿੱਚ ਦਰਾਰਾਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੋਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਣਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿੰਡ ਕਾਲਝਰਾਣੀ

ਡਾਕਖਾਨਾ ਚੱਕ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ

ਤਹਿ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ-ਬਠਿੰਡਾ

7087367969